AIVD jaarverslag 2021 – cyberdreigingen, spionage en economische veiligheid

Cyberdreigingen en economische veiligheid zijn ‘hot topics’. Het zijn ook onderwerpen waar de AIVD in haar jaarverslag van 2021 aandacht voor vraagt. Hierna zullen deze onderwerpen op hoofdlijnen worden toegelicht.

De inlichtingendienst constateert in het verslag over het jaar 2021 dat burgers, bedrijven en overheden continue blootgesteld worden aan het risico van cyberaanvallen door andere landen. Bijzonder relevant in dat verband is dat de dienst zelf de vragen oproept welke taak er voor haar is weggelegd als het gaat om het bestrijden van criminaliteit en meer specifiek grote ransomware-aanvallen.

De AIVD grijpt het jaarverslag dan ook aan om te wijzen op het belang van een aantal wetsvoorstellen om in te kunnen spelen op nieuwe technologische en digitale ontwikkelingen.

Het beeld dat de AIVD hierbij schets is allerminst abstract. Zo zegt de dienst:

“Nederlandse burgers, bedrijven en overheden stonden in 2021 continu bloot aan het risico van cyberaanvallen door andere landen. China en Rusland lopen daarin voorop, gevolgd door Noord-Korea en Iran. Die landen hebben grote, offensieve cyberprogramma’s die duizenden hackers inzetten om te spioneren, kennis te stelen of sabotage voor te bereiden of te plegen.” (AIVD Jaarverslag 2021, pagina 15).

De moderne Nederlandse digitale infrastructuur is hierbij, volgens de AIVD, vaak het middel om cyberaanvallen uit te voeren. Via de in Nederland gehuurde servers voeren statelijke actoren hun cyberaanvallen uit. Daarnaast constateert de inlichtingendienst het de dreiging dat kennis en innovatie het doelwit is van cyberaanvallen. Maar het grootste potentiële cyberrisico – zo constateert de dienst – komt van digitale sabotage en noemt daarbij heel specifiek energiecentrales, watertoevoer en financiële systemen. 

Het jaarverslag wijst in dit verband niet alleen op deze gevaren, de AIVD wijst ook op het belang van nationale en internationale samenwerking. Maar de dienst wijst ook specifiek op wetsvoorstellen die gaan over de uitbreiding van strafbaarstellingen van spionage en het uitbreiden van bevoegdheden om cyberdreigingen actief te bestrijden.

De AIVD staat ook nog apart stil bij haar rol als het gaat om de ‘economische veiligheid’ van Nederland. Hierbij noemt de dienst specifiek Nederlandse telecombedrijven en de Rotterdamse haven als kwetsbaar wanneer het gaat om economische veiligheid. De AIVD wijst in dat verband concreet op de mogelijke gevaren bij fusies, overnames en investeringen die raken aan de ‘economische veiligheid’.