Wetsvoorstel verkorting van de wettelijke betaaltermijnen bij handelsovereenkomsten

Een wetsvoorstel van staatsecretaris Keijzer stelt voor artikel 6:119a lid 6 Burgerlijk Wetboek (BW) dat ziet op de maximale betaaltermijn die kan worden overeengekomen in het kader van handelsovereenkomsten (zie hieronder) tussen zogenoemde grote ondernemingen (zie hieronder), als schuldenaar, en zogenoemde middelgrote/kleine onderneming, als schuldeiser, aan te passen. De reikwijdte van het huidige artikel 6:119a lid 6 BW blijft daarbij ongewijzigd.  

De ratio voor het wetsvoorstel is dat uit de evaluatie van de Wet betaaltermijnen grote bedrijven (die per 1 januari 2017 in werking is getreden) naar voren kwam dat de maximale betaaltermijn van 60 dagen die in dergelijke situaties geldt, die in feite bedoeld was om tegemoet te komen aan incidentele complexe situaties, ervoor heeft gezorgd dat de standaard betaaltermijn 30 dagen uit het zicht is geraakt. In de praktijk is gebleken dat vaak langere betaaltermijnen worden gehanteerd dan 30 dagen, waardoor een betaaltermijn van 30 dagen eerder uitzondering dan regel is. Hierdoor schuiven grotere bedrijven hun financieringslasten door naar kleinere partijen. Dit werd gezien als onwenselijk.

Dit artikel zal kort ingaan op wat de directe gevolgen zijn van het wetsvoorstel indien dit wordt aangenomen, waarbij eerst zal worden ingegaan op het bereik van het huidige en nieuwe artikel 6:119a lid 6 BW. Afsluitend wordt ingegaan op welke gevolgen het overeenkomen van een ruimere wettelijke betaaltermijn heeft en of er afgeweken kan worden van de daarmee samenhangende wettelijke handelsrente.

Welke verbintenissen vallen onder het bereik van artikel 6:119a lid 6 BW?

Dit wetsartikel is zoals gezegd alleen van toepassing op handelsovereenkomsten zoals bedoeld in artikel 6:119a lid 1 BW die zijn overeengekomen tussen grote ondernemingen als schuldenaar en middelgrote/kleine ondernemingen als schuldeiser. Een handelsovereenkomst is een overeenkomst om baat die een of meer van de partijen verplicht iets te geven of te doen en die tot stand is gekomen tussen een of meer natuurlijke personen die handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf of rechtspersonen.

Een grote onderneming is een rechtspersoon die op twee opeenvolgende balansdata, zonder onderbreking nadien op twee opeenvolgende balansdata niet heeft voldaan aan ten minste twee van de vereisten bedoeld in artikel 2:397 lid 1 en 2 BW. Een middelgrote/kleine onderneming is een natuurlijke persoon die handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf of een rechtspersoon die gedurende die periode wel aan ten minste twee van die vereisten heeft voldaan. De vereisten bedoeld in artikel 2:397 lid 1 en 2 BW zijn de volgende:

1. de waarde van de activa volgens de balans (op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs) is niet meer dan € 20 miljoen;
2. de netto omzet bedraagt niet meer dan € 40 miljoen;
3. het gemiddeld aantal werknemers over het boekjaar is minder dan 250.

Daarbij worden meegeteld de waarde van de activa, de netto-omzet en het getal van werknemers van groepsmaatschappijen die in de consolidatie zouden moeten worden betrokken als de rechtspersoon een geconsolideerde jaarrekening zou moeten opmaken (tenzij art. 2:408 BW (vrijstelling consolidatie groepsdeel) wordt toegepast).

Wat zijn de gevolgen van deze voorgestelde wetswijziging?

Onder huidige recht is de uiterste dag van betaling die kan worden overeengekomen tussen een grote onderneming en een middelgrote / kleine onderneming in het kader van een handelsovereenkomst 60 dagen. Als gevolg van de voorgestelde wetswijziging zal die maximale betaaltermijn worden verkort tot ten hoogste 30 dagen.

Indien na inwerkingtreding van de voorgestelde wetswijziging in een dusdanige verhouding een betaaltermijn wordt overeengekomen van meer dan 30 dagen, dan zal het betreffende beding nietig zijn als gevolg van de laatste volzin van artikel 6:119a sub 6 BW. Het gevolg daarvan is dat het beding wordt geacht nooit te zijn overeengekomen. De uiterste betaaltermijn dient dan te worden vastgesteld overeenkomstig het bepaalde in artikel 6:119a sub 2 BW. Het gevolg is dat een wettelijke betalingstermijn van 30 dagen zal gelden. Indien grote ondernemingen na meer dan 30 dagen een ingediende factuur betalen, zullen zij van rechtswege wettelijke handelsrente verschuldigd over de termijn die de 30 dagen overschrijdt.

Wat zijn de gevolgen van niet betalen binnen een wettelijke betaaltermijn?

Als een partij niet betaalt binnen de wettelijke betaaltermijn dan ontstaat er een schadevergoedingsplicht voor in ieder geval de vertragingsschade. Deze bestaat uit de wettelijke rente van de verschuldigde som met ingang van de dag volgend op de dag die is overeengekomen als de uiterste dag van betaling (of met ingang van de dag volgend op de laatste dag van de betaaltermijn die op grond van artikel 6:119a BW geldt) tot en met de dag waarop de schuldenaar de geldsom heeft voldaan.

De toepasselijke wettelijke rente is de wettelijke handelsrente die op dit moment 8.00% is op jaarbasis. Deze kan halfjaarlijks worden aangepast. Deze rente bestaat kort gezegd uit de herfinancieringsrente die door de Europese Centrale Bank is vastgesteld plus acht procentpunten.

Partijen zouden echter wel een andere rente mogen overeenkomen, zoals ook blijkt uit artikel 6:119a lid 9 BW. Het is dus mogelijk voor partijen om een lagere of hogere rente af te spreken met een andere partij die handelt in uitvoering van beroep of bedrijf. De uiterste wettelijke betaaltermijn zelf is echter geen regelend recht en daarvan zal dus niet afgeweken kunnen worden.

Voor verder vragen en advies over dit vraagstuk kunt u natuurlijk contact opnemen met een van de Banking & Finance specialisten van Ploum.